Diego Taboada Varela é um sociólogo chantadino e colaborador em numerosos jornais e portais digitais .
É
un libro que aínda está por escribir : A
historia das cousas.
Ensínannos antes, moito antes, a poñer nomes
ás
cousas que a esculcar de onde saen, como nos relacionamos e que
facemos con elas. Se comezásemos pola historia das cousas,
probablemente teríamos unha noción máis clara de cal é o nome que
debería acaerlles. Non lle chamariamos amor
ao convencionalismo de soportar a unha parella para pagar unha
hipoteca. Non lle chamariamos liberdade
á posibilidade de escoller entre opcións que non nos preguntan que
queremos escoller e, en resumo, non lle chamariamos moitos nomes a
moitas cousas que non as merecen.
Lembro
perfectamente que sentía de meniño cando visitaba a segunda casa
natal da miña nai. A primeira foi A
Cova, unha
aldea do concello de O
Saviñao,
feita de 5 casouchas de pedra e 10 vaquiñas que andaban por alí
soltas, ao carón do río Miño. Mais a segunda é preto do concello
de Carballedo,
na parroquia de Santa Mariña do Castro, dende onde se pode albiscar
o cumio e as faldras do Monte Faro. En fin, que lembro que o que
sentía era unha absoluta indiferenza, coma se ese mundo non
representase nada para min, coma se fose alleo, totalmente alleo.
Porén, a miña nai non podía desvincularse emocionalmente, nin da
súa casa natal de A
Cova, nin
da súa casa natal de Freán,
que
así se chamaba, e así sigue chamándose, a casa natal do meu avó.
Foi
o paso do tempo o que me fixo consciente de que esa indiferenza vital
que me causaban as raíces
da miña nai, despois da diáspora a Suíza, foi trocando en
preocupación e anguria cando trataba de re – encontrar o meu lugar
no mundo. Por unha banda, ao meu pai todo o que tivese que ver con
galeguismo
cultural ou político, importáballe ben pouco – bastante tiñamos,
e temos, con sobrevivir día a día -, porque o galeguismo
que eu procuraba era máis culto
e académico
que popular;
e por outra banda, aos 20 anos e pico, cando descubrín a lectura
para fuxir dunha adolescencia
macarra
tecida a base de alcohol, drogas e demais rituais dionisíacos
nocturnos de fin de semana, comecei a caer na conta de que non tiña
palabras para poder narrar o que os meus propios sentidos percibían.
Sen lingua, só podía ser
como corpo, mais non podía ser como memoria persoal.. e nin sequera
podía transcender a caixa do propio eu
ao escribir literatura ou relacionarme cos demais. Sen lingua,
sinxelamente, non podía apropiarme do entorno, das cousas e da
memoria colectiva, que é o que configura o eu
social,
por así dicilo, de cada persoa.
Os
mapas afectivos que imos tecendo ao longo da nosa vida persoal son
complexos, moi complexos, e non obedecen a outro tipo de lóxica
que a dos afectos persoais e familiares e a profunda necesidade que
temos do entorno para arraigarnos nel e auto-abastecernos
economicamente. Resúltame estarrecedor ese tipo de marxismo
que non ten en conta a singularidade cultural dos pobos – ou sexa,
das persoas de carne e oso -, ese marxismo ao que non lle importa
coñecer a historia social das clases subalternas, a súa mentalidade
colectiva, os mundos, reais e ficcionados, que dan sentido ás súas
vidas : campesiños, zoqueiros, mariñeiros, artesáns, teceláns,
camareiros, putas … etc, todos teñen algo que dicir de quen somos
e de todos temos moito que escoitar e recoller. Fuxo, coma o demo
fuxe de Deus, cada vez que se trata de converter o marxismo, como
tradición filosófica e ciencia social, nunha especie de narrativa
total
na que os suxeitos e as persoas son representadas só como
abstraccións sen singularidades e condicionamentos lingüísticos,
xeográficos, culturais, de xénero, clase, socio – económicos …
etc, mais tamén fuxo dese marxismo – e deses marxistas – que
valoran a literatura, a poesía, a música, a fotografía ou o teatro
só coma un instrumento
– sic - de interpretación da realidade
ou
coma un instrumento – de novo, a mesma palabra – para crear
conciencia de clase.
Crear
conciencia de clase? Ok, perfecto, mais como facer iso cando o que
esta civilizatio
promove é a suspensión das conciencias? Ou dito doutro modo,
ademais da conciencia
de clase
non precisaremos, antes de nada, ir mostrando a modiño que aínda
nos queda clase
algunha de conciencia?
O
marxismo foi – e é – un estimulante cultural e unha perspectiva
cada vez máis necesaria para entender o mundo secular, mais négome
a vivir fechado e enclaustrado sempre na mesma caixa. Preciso
entender a obra en si mesma, desfrutala en si mesma, gozar dela sen
enmarcala nunha caixa de ferramentas. Canto máis me obrigan a
permanecer
nun lugar, físico ou mental, por obriga, máis necesidade sinto de
fuxir
del; e isto, precisamente isto, no plano estético, é o que me
acontece, no plano político, coa cuestión
nacional
e coa cuestión
social
en Galicia; ámbalas dúas van da man; reivindicar o dereito á
libre-determinación dos pobos periféricos dende abaixo cara arriba,
sen delegacións institucionais verticais previas e sen
condicionamentos mediáticos e políticos subliminalmente impostos,
para min é o máis noble, honesto e realmente democrático ao que
pode aspirar calquera pobo, mais para representar publicamente ese
escenario e para crealo teñen que existir, cuantitativa e
cualitativamente, moitos suxeitos con calidade crítica e vontade
política concreta : suxeitos soberanos. Soberanos coa e dende a
comunidade.
Soberanos
por, de e para so mesmos. Soberanos por, de e para construír un
imaxinario colectivo radicalmente diferente, onde a comunidade
cultural
debe asumirse como mestiza e a comunidade
política
debe recoñecer e integrar normativamente esa interculturalidade
dentro dos fundamentos éticos dun novo proceso constituínte –
destituínte.
Entender
as cousas e ás persoas sen cousificalas, é o xermolo dun novo
humanismo, e polo tanto, dunha nova crítica – e práctica –
democrática. Por iso, sermos soberanos, implica, tamén, reflexionar
para que, como e en que eido queremos selo. Implica, tamén, caer na
conta de que nin a natureza, nin as persoas, poden ser consideradas
como meros instrumentos
ou cousas
ao servizo do economicismo hiper-rentabilizador da ciencia económica
máis ortodoxa. Implica, en definitiva, ter capacidade para decidir
sobre que cousas queremos proxectarnos e desenvolver libremente as
nosas capacidades humanas… sen cousificalas.
Non
sei agora, mais, no seu tempo, a este tipo de soberanía chamábaselle
chegar-a-ser-humano. Claro que, para isto, quizais cumpriría
esforzarse máis en entender as cousas, para atoparlles os nomes –
e os usos – acaidos.
Sem comentários:
Enviar um comentário